Fi’il Mudhari’ (الفعل المضارع)
Pembahasan ‘Fiil Madhi sudah kita lalui, selanjutnya kita akan membahas Fi’il Mudhari’ mulai definisi, tashrif lughawi dan ketentuan hukum ‘irabnya.
Definisi Fi’il Mudhari’ (تعريف فعل المضارع)
الفْعِلُ الْمُضارِعُ هوَ كلُّ فعْلٍ يدُلُّ على حصول عمل في الزمن الحاضر أَو المُسْتَقبَلِ وَلا بد أن يكون مَبْدُوءاً بحرفٍ منْ أَحرف المُضَارَعةِ وهي الْهمزَةُ والنُّونُ والْياءُ وَالتَّاءُ
Fi’il Midhari’ adalah Kata kerja yang menunjukan suatu pekerjaan yang terjadi di waktu hadir (sekarang) dan Mustaqbal (akan datang). Huruf awal fi’il mudhari’ ditandai dengan salah satu huruf Hamzah, Nun, Iya dan Ta’ (أ/ي/ن/ت) Contoh:
يَضْرِبُ / أَضْرِبُ / تَضْرِبُ / نَضْرِبُ
Dia/aku/kamu/kita sedang atau akan memukul
Fi’il Mudhari Antara Mabni dan Mu’rab
يبنى الفعل المضارع على الفتح إذا اتصلت به نون التوكيد اتّصالا مباشرا دون فاصل بينها وبين الفعل مثل الف الاثنين أو واو الجماعة أو ياء المخاطبة ، كما يبنى على السكون إذا اتصلت به نون النسوة ، ويعرب فيما عدا ذلك
Dari jumlah keseluruhan fi’il mudhari’ setelah dimasuki dhamir-dhamir, hukum ‘Irabnya dibagi menjadi dua kategori yaitu mabni dan mu’rab.
Fi’il mudhari’ dihukumi mabni apabila terhubung dengan Nun Niswah dan dengan Nun Taukid secara langsung (tidak terpisah Alif Tastniyah, Wawu Jamak atau Iya Mukhatabah. Selain kedua keadaan tersebut, dia dihukumi mu’rab.
Jumlah keseluruhan fi’il mudhari’ sama seperti Fi’il Madhi yaitu berjumlah 14 sesuai jumlah dhamir yang mamasukinya. Berikut contoh perubahan tashrifnya:
Tashrif Lughawi Fi’il Mudhari’
Tashrif Lughawi Fi’il Mudhari’ Tanpa Nun Taukid
هُوَ يٕكْتُبُ / هُمَا يَكْتُبَانِ / هُمْ يَكْتُبُونَ / هِيَ تَكْتُبُ / هُمَا تَكْتُبَانِ / هُنَّ يَكْتُبْنَ / أنتَ تَكْتُبُ / أنتُمَا تَكْتُبَانِ / أنتُمْ تَكْتُبُونَ / أنتِ تَكْتُبِينَ / أنتُمَا تَكْتُبَانِ / أنْتُنَّ تَكْتُبْنَ / أنَا أَكْتُبُ / نَحْنَ نَكْتُبُ
Mari kita pisahkan mana yang termasuk Mu’rab dan Mabni berikut contoh cara meng’irabnya dari ke 14 bentuk Fi’il Mudhari’ di atas.
a. Mabni Sukun
Hanya terdapat dua bentuk yang tergolong Mabni Sukun yaitu untuk Fi’il Mudhari’ yang dimasuki Nun Niswah ( Dhamir هُنَّ dan أنْتُنَّ ) baik ketika berada di tempat rafa’, nashab, dan khafad.
الطَّالِبَاتُ يَكْتُبْنَ الدَّرْسَ
Para siswi sedang menulis pelajaran
الطَّالِبَاتُ لَنْ يَكْتُبْنَ الدَّرْسَ
Para siswi tidak sedang menulis pelajaran
يَا أيَّتُهَا الطَّالِبَاتُ هَلْ أنْتُنَّ تَكْتُبْنَ الدَّرْسَ ؟
Hai para Siswi apakah kalian sedang menulis pelajaran ?
يَا أيَّتُهَا الطَّالِبَاتُ لِمَاذا لَنْ تَكْتُبْنَ الدَّرْسَ ؟
Hai Para Siswi, kenapa kalian tidak menulis pelajaran
Perhatikan Huruf Akhir (ب) pada Fi’il Mudhori’ يَكْتُبْنَ dan تَكْتُبْنَ keduanya tetap dalam keadaan sukun meskipun berada pada posisi berbeda dan didahului salah satu ‘Amil Nawashib لَنْ atau Amil Jawaazim لَمْ
Contoh ‘Irabnya:
يَكْتُبْنَ / تَكْتُبْنَ : فِعْلٌ مُضَارع مَبْنِيٌّ عَلَى السُكُوْنِ لِاتِّصَالِهِ بِنُوْنِ النِسْوَةِ
b. Mu’rab
Apa itu Mu’rab:
تغير أحوال حركة آخر الكلمة لاختلاف العوامل الداخلة عليه ظاهراً أو تقديراً
Berubahnya keadaan harkat akhir suatu kata disebabkan berbedanya ‘Amil, baik harkat ini nampak maupun tidak
Dari total 14 perubahan bentuk fi’il mudhari’ tanpa dimasuki nun taukid di atas, sudah kita ambil dua untuk yang Mabni Sukun. Sisanya 12 yang dihukumi dengan Mu’rab
الطَّالِبُ يَكْتُبُ الدّرْسَ / الطَّالِبُ لَنْ يَكْتُبَ الدّرْسَ / الطَّالِبُ لَمْ يَكْتُبْ الدّرْسَ
Siswa sedang menulis pelajaran / siswa tidak sedang menulis pelajaran / siswa tidak/ belum menulis pelajaran
يَكْتُبُ : فِعْلٌ مُضَارع مرفوعٌ وعلامة رفعه الضمة الظاهرة
لَنْ يَكْتُبَ : فِعْلٌ مُضَارع منصوب ب (لن) وعلامة نصبه الفتحة الظاهرة
لَمْ يَكْتُبْ : فِعْلٌ مُضَارع مجزوم ب (لم) وعلامة جزمه السكون
_________
الطَّالِبَانِ يَكْتُبَانِ الدّرْسَ / الطَّالِبَانِ لَنْ يَكْتُبَا الدّرْسَ / الطَّالِبَانِ لَمْ يَكْتُبَا الدّرْسَ
Dua Siswa sedang menulis pelajaran / Dua siswa tidak sedang menulis pelajaran / Dua siswa tidak/belum menulis pelajaran
يَكْتُبَانِ : فِعْلٌ مُضَارع مرفوعٌ وعلامة رفعه ثبوت النون لأنه من الأفعال الخمسة
لَنْ يَكْتُبَا : فِعْلٌ مُضَارع منصوب ب (لن)وعلامة نصبه حذف النون لأنه من الأفعال الخمسة
لَمْ يَكْتُبَا : فِعْلٌ مُضَارع مجزوم ب (لم) وعلامة جزمه حذف النون لأنه من الأفعال الخمسة
_____________
الطُّلَابُ يَكْتُبُونَ الدّرْسَ / الطُّلَابُ لَنْ يَكْتُبُوا الدّرْسَ / الطُّلَابُ لَمْ يَكْتُبُوا الدّرْسَ
Para Siswa sedang menulis pelajaran / Para siswa tidak sedang menulis pelajaran / Para siswa tidak/belum menulis pelajaran
يَكْتُبُونَ : فِعْلٌ مُضَارع مرفوعٌ وعلامة رفعه ثبوت النون لأنه من الأفعال الخمسة
لَنْ يَكْتُبُوا : فِعْلٌ مُضَارع منصوب ب (لن) وعلامة نصبه حذف النون لأنه من الأفعال الخمسة
لَمْ يَكْتُبُوا : فِعْلٌ مُضَارع مجزوم ب (لم) وعلامة جزمه حذف النون لأنه من الأفعال الخمسة
___________
الطَّالِبَةُ تَكْتُبُ الدّرْسَ / الطَّالِبَةُ لَنْ تَكْتُبَ الدّرْسَ / الطَّالِبَةُ لَمْ تَكْتُبْ الدّرْسَ
Siswi sedang menulis pelajaran / Siswi tidak sedang menulis pelajaran / Siswi tidak/belum menulis pelajaran
تَكْتُبُ : فِعْلٌ مُضَارع مرفوعٌ وعلامة رفعه الضمة الظاهرة
لَنْ تَكْتُبَ : فِعْلٌ مُضَارع منصوب ب (لن) وعلامة نصبه الفتحة الظاهرة
لَمْ تَكْتُبْ : فِعْلٌ مُضَارع مجزوم ب (لم) وعلامة جزمه السكون
__________
يَا خَالِد هَلْ تَكْتُبُ الدّرْسَ / يَا خَالِد لِمَاذَا لَنْ تَكْتُبَ الدّرْسَ / يَا خَالِدٌ لِمَاذَ لَمْ تَكْتُبْ الدّرْسَ
Hai Kholid, apakah kau sedang menulis pelajaran / Hai Kholid kenapa kau tidak menulis pelajaran / Hai Kholid kenapa kau tidak/belum menulis pelajaran
تَكْتُبُ : فِعْلٌ مُضَارع مرفوعٌ وعلامة رفعه الضمة الظاهرة
لَنْ تَكْتُبَ : فِعْلٌ مُضَارع منصوب ب (لن) وعلامة نصبه الفتحة الظاهرة
لَمْ تَكْتُبْ : فِعْلٌ مُضَارع مجزوم ب (لم) وعلامة جزمه السكون
_________
يا أَوْلَادِي هَلْ تَكْتُبُونَ الدّرْسَ / يا أَوْلَادِي لِمَاذَا لَنْ تَكْتُبُوا الدّرْسَ / يا أَوْلَادِي لَمَاذَا لَمْ تَكْتُبُوا الدّرْسَ
Hai anak2ku, apakah kalian sedang menulis pelajaran / Hai anak2ku, kenapa kalian tidak menulis pelajaran / Hai anak2ku, kenapa kalian tidak/belum menulis pelajaran
تَكْتُبُونَ : فِعْلٌ مُضَارع مرفوعٌ وعلامة رفعه ثبوت النون لأنه من الأفعال الخمسة
لَنْ تَكْتُبُوا : فِعْلٌ مُضَارع منصوب ب (لن) وعلامة نصبه حذف النون لأنه من الأفعال الخمسة
لَمْ تَكْتُبُوا : فِعْلٌ مُضَارع مجزوم ب (لم) وعلامة جزمه حذف النون لأنه من الأفعال الخمسة
____________
يا ابْنَتِي هَلْ تَكْتُبِينَ الدّرْسَ / يا ابْنَتِي لِمَاذَا لَنْ تَكْتُبِي الدّرْسَ / يا ابْنَتِي لِمَاذَا لَمْ تَكْتُبِي الدّرْسَ
Hai anakku (pr) apakah kau sedang menulis pelajaran / Hai anakku (pr), kenapa kau tidak menulis pelajaran / Hai anakku (pr), kenapa kau tidak/belum menulis pelajaran
تَكْتُبِينَ : فِعْلٌ مُضَارع مرفوعٌ وعلامة رفعه ثبوت النون لأنه من الأفعال الخمسة
لَنْ تَكْتُبِي : فِعْلٌ مُضَارع منصوب ب (لن) وعلامة نصبه حذف النون لأنه من الأفعال الخمسة
لَمْ تَكْتُبِي : فِعْلٌ مُضَارع مجزوم ب (لم) وعلامة جزمه حذف النون لأنه من الأفعال الخمسة
_________
أنَا أَكْتُبُ الدّرْسَ / أنَا لَنْ أَكْتُبَ الدّرْسَ / أنَا لَمْ أَكْتُبْ الدّرْسَ
Aku sedang menulis pelajaran / Aku tidak sedang menulis pelajaran / Aku tidak/belum menulis pelajaran
أَكْتُبُ : فِعْلٌ مُضَارع مرفوعٌ وعلامة رفعه الضمة الظاهرة
لَنْ أَكْتُبَ : فِعْلٌ مُضَارع منصوب ب (لن) وعلامة نصبه الفتحة الظاهرة
لَمْ أَكْتُبَ : فِعْلٌ مُضَارع مجزوم ب (لم) وعلامة جزمه السكون
___________
نَحْنَ نَكْتُبُ الدّرْسَ / نَحْنَ لَنْ نَكْتُبَ الدّرْسَ / نَحْنَ لَمْ نَكْتُبْ الدّرْسَ
Kita sedang menulis pelajaran / Kita tidak sedang menulis pelajaran / Kita tidak/belum menulis pelajaran
نَكْتُبُ : فِعْلٌ مُضَارع مرفوعٌ وعلامة رفعه الضمة الظاهرة
لَنْ نَكْتُبَ : فِعْلٌ مُضَارع منصوب ب (لن) وعلامة نصبه الفتحة الظاهرة
لَمْ نَكْتُبْ : فِعْلٌ مُضَارع مجزوم ب (لم) وعلامة جزمه السكون
Dari contoh ‘irab di atas menunjukan bahwa, semunya (12) dihukumi Mu’rab. Tanda Rafa’ dengan Dhammah dan menetapnya Huruf Nun. Tanda Nashab dengan Fathah dan membuang Huruf Nun. Tanda Jazm dengan Sukun dan membuang Huruf Nun.
Tashrif Lughawi Fi’il Mudhari’ Memakai Nun Taukid Tsaqilah
هُوَ يَكْتُبَنَّ / هُمَا يَكْتُبَانِّ / هُمْ يَكْتُبُنَّ / هِيَ تَكْتُبَنَّ / هُمَا تَكْتُبَانِّ / هُنَّ يَكْتُبْنَانَّ / أنتَ تَكْتُبَنَّ / أنتُمَا تَكْتُبَانِّ / أنتُمْ تَكْتُبُنَّ / أنتِ تَكْتُبِنَّ / أنتُمَا تَكْتُبَانِّ / أنْتُنَّ تَكْتُبْنَانَ / أنَا أَكْتُبَنَّ / نَحْنَ نَكْتُبَنَّ
Mari kita pisahkan mana yang termasuk Mu’rab dan Mabni dari ke 14 bentuk Fi’il Mudhari’ yang dimasuki Nun Taukid Tsaqilah di atas.
a. Mabni Fathah
Terdapat lima bentuk yang tergolong Mabni Fathah, baik didahului amil nawashib maupun jawazim.
هُوَ يَكْتُبَنَّ / هِيَ تَكْتُبَنَّ / أنتَ تَكْتُبَنَّ / أنَا أَكْتُبَنَّ / نَحْنَ نَكْتُبَنَّ
Coba kita buktikan dengan contoh, apakah benar Mabni Fathah.
الطّالبُ لِيَكْتُبَنَّ الدَّرْسَ
Siswa ini sungguh harus menulis pelajaran
الطّالبَةُ لَمْ تَكْتُبَنَّ الدَّرْسَ
Siswi ini sunggung belum/tidak menulis pelajaran.
أنَا لاَ أَكْتُبَنَّ الدَّرْسَ
Sungguh aku tidak akan menulis pelajaran.
ياخَالد لاَ تَكْتُبَنَّ الدَّرْسَ
Hai Kholid, sunggunh kau jangan menulis pelajaran.
هَلْ تَكْتُبَنَّ الدَّرْسَ
Apakah sungguh kau sedang/akan menulis pelajaran ?
Perhatikan Huruf (بَ) pada kelima contoh di atas. Semuanya tetap berharakat fathah (mabni fathah) meskipun dimasuki ‘Amil berbeda-beda.
b. Mabni Sukun
Terdapat dua bentuk yang tergolong Mabni Sukun yaitu هُنَّ يَكْتُبْنَانَّ dan أنْتُنَّ تَكْتُبْنَانَّ
Coba kita buktikan dengan contoh, apakah benar Mabni Sukun
يَا أيَّتُهَا الطَّالِبَاتُ هَلْ أنْتُنَّ لا تَكْتُبْنَانَّ الدَّرْسَ ؟
Hai para Siswi apakah sungguh kalian tidak akan menulis pelajaran ?
يَا أيَّتُهَا الطَّالِبَاتُ لِتَكْتُبْنَانَّ الدَّرْسَ ؟
Hai Para siswi, sungguh kalian harus menulis pelajaran.
الطَّالِبَاتُ لِيَكْتُبْنَانَّ الدَّرْسَ
Para siswi sungguh harus menulis pelajaran
الطَّالِبَاتُ لَنْ يَكْتُبْنَانَّ الدَّرْسَ
Para siswi sungguh tidak menulis pelajaran
Perhatikan Huruf (ب) pada keempat contoh di atas. Semuanya tetap berharakat Sukun (mabni sukun) meskipun dimasuki ‘Amil berbeda.
c. Mu’rab
Sisa dari total 14 di atas dihukumi dengan Mu’rab
هُمَا يَكْتُبَانِّ / هُمْ يَكْتُبُنَّ / هُمَا تَكْتُبَانِّ / أنتُمَا تَكْتُبَانِّ / أنتُمْ تَكْتُبُنَّ / أنتِ تَكْتُبِنَّ / أنتُمَا تَكْتُبَانِّ
Coba kita buktikan dengan contoh, apakah benar Mu’rab.
هَلْ الطَّالِبَانِ يَكْتُبَانِّ الدَّرْسَ
Apakah kedua siswa itu sungguh sedang/akan menulis pelajaran. ?
Asal bentuk Fi’il Mudhari’ يَكْتُبَانِّ adalah يَكْتُبَانِ
Asal Nun Taukid Tsaqilah adalah نْ + نَ
يَكْتُبَانِ + نْ + نَ
Huruf نِ setelah Alif Tastniyah dibuang، lalu kedua Nun Taukid disatukan menjadi يَكْتُبَانِّ Maka dari itu, ‘Irabnya tidak Mabni Fathah melainkan Mu’rab. Berikut contoh cara mengIrabnya:
هَلْ الطَّالِبَانِ يَكْتُبَانِّ الدَّرْسَ
يَكْتُبَانِّ : فِعْل مضارع مرفوع وعلامة رفعه النون المخدوفة، والف الاثنين ضمير متصل في محل الرفع فاعل، والنون حرف التوكيد مبنى على الفتح لا محل له من الإعراب
Lafadz يَكْتُبَانِّ Fi’il Mudhari, Marfu, tanda Rafa’nya Huruf Nun yang dibuang, Huruf Alif adalah Dhamir Muttasil berada di posisi Rafa’ sebagai Fa’il, Nun Taukid Mabni Fathah tidak memiliki kedudukan dalam ‘Irab.
الطَّالِبَانِ لا يَكْتُبَانِّ الدَّرْسَ
Kedua siswa sungguh jangan menulis pelajaran.
Ini juga sama seperti di atas, asal bentuknya يَكْتُبَانِ + نْ + نَ
Perbedaanya terletak pada posisinya saja. Untuk contoh kedua ini dia dimasuki Lam Nahyi (Larangan). Jadi huruf Nun setelah Alif dibuang karna memang Majzum dengan Lam (Fi’il Lima)
يَكْتُبَانِ + نْ + نَ -»» لاَ يَكْتُبَا + نْ + نَ -»» لا يَكْتُبَانِّ
Cara menb’Irabnya seperti ini:
الطَّالِبَانِ لا يَكْتُبَانِّ الدَّرْسَ
لا : ناهية جازمة
يَكْتُبَانِّ : فعل مضارع مجزوم وعلامة جزمه حذف النون لأنه من الأفعال الخمسة، والف الاثنين ضمير متصل في محل الرفع فاعل، والنون حرف التوكيد مبنى على الفتح لا محل له من الإعراب
Lam (لا) larangan, Lafadz يَكْتُبَانِّ Fi’il Mudhari, Majzum, tanda Jazmnya Membuang Huruf Nun karna termasuk Fi’il Lima, Huruf Alif adalah Dhamir Muttasil berada diposisi Rafa’ sebagai Fa’il, Nun Taukid Mabni Fathah tidak memiliki kedudukan dalam ‘Irab.
هَلْ الطُّلابُ يَكْتُبُنَّ الدَّرْسَ
Apakah Para Siswa sungguh sedang/akan menulis pelajaran ?
Asal bentuk Fi’il Mudhari’ يَكْتُبُنَّ adalah يَكْتُبُوْنَ
يَكْتُبُوْنَ + نْ + نَ
Huruf Nun Rafa setelah Wawu dibuang menjadi
يَكْتُبُوْ + نْ + نَ
Disini terjadi bertemunya dua huruf sukun ( وْ+نْ), maka Huruf و sukun dibuang dan tanda Dhammah pada Huruf بُ sebagai petunjuk bahwa ada huruf Wawu yang dibuang sebagai petunjuk bahwa bentuk Fi’il ini adalah Jamak. Jadi tidak akan tertukar dengan Fi’il Mudhari’ selain Jamak. Hasilnya menjadi يَكْتُبُنَّ
Cara meng’Irabnya seperti ini:
هَلْ الطُّلابُ يَكْتُبُنَّ الدَّرْسَ
يَكْتُبُنَّ : فِعْل مضارع مرفوع وعلامة رفعه النون المخدوفة، والواو المخدوفة لالتقاء الساكنين فاعل مبنى على السكون في محل الرفع، والنون حرف التوكيد مبنى على الفتح لا محل له من الإعراب
Lafadz يَكْتُبُنَّ Fi’il Mudhari, Marfu, tanda Rafa’nya Huruf Nun yang dibuang, dan Huruf Wawu yang dibuang disebabkan bertemunya dua sukun, posisinya berada ditempat Rafa’ sebagai Fa’il, Nun Taukid Mabni Fathah tidak memiliki kedudukan dalam ‘Irab.
الطُّلابُ لاَ يَكْتُبُنَّ الدَّرْسَ
Ini juga sama seperti diatas, asal bentuknya يَكْتُبُوْنَ + نْ + نَ
Perbedaanya terletak pada posisinya saja karna pada contoh ini, dimasuki Lam Nahyi (Larangan). Jadi huruf Nun setelah Alif dibuang karna memang Majzum dengan Lam (Fi’il Lima)
يَكْتُبُوْنَ + نْ + نَ -» لاَ يَكْتُبُوْ + نْ + نَ -» لا يَكْتُبُنَّ
Cara mengIrabnya seperti ini:
الطُّلابُ لاَ يَكْتُبُنَّ الدَّرْسَ
لاَ : ناهية جازمة
يَكْتُبُنَّ : فعل مضارع مجزوم وعلامة جزمه حذف النون لأنه من الأفعال الخمسة، والواو المخدوفة لالتقاء الساكنين فاعل مبنى على السكون في محل الرفع، والنون حرف التوكيد مبنى على الفتح لا محل له من الإعراب
Lam (لا) larangan, Lafadz يَكْتُبُنَّ Fi’il Mudhari, Majzum, tanda Jazmnya Membuang Huruf Nun karna termasuk Fi’il Lima, Huruf Wawu yang dibuang disebabkan bertemunya dua sukun, posisinya berada ditempat Rafa’ sebagai Fa’il, Nun Taukid Mabni Fathah tidak memiliki kedudukan dalam ‘Irab.
Kenapa Huruf Alif Tastniyah pada يَكْتُبَانِّ tidak dibuang seperti membuang huruf Wawu pada يَكْتُبُنَّ ?
Supaya tidak tertukar dengan Fi’il Mudhari’ untuk bentuk Mufrad
يَكْتُبَنِّ / Mufrad
يَكْتُبَانِّ / Tsatniyah
Jika Alif Tsatniyah dibuang, maka akan serupa dan sulit dibedakan. Orang akan salah menafsirkan. Berbeda dengan Huruf Wawu pada Jamak karena Terdapat Harkat Dhammah Pada Huruf بُ sebelumnya yang menjadi pertanda bahwa itu adalah bentuk Jamak seperti yang sudah dijelaskan di atas.
يَا نُوْرَة هَلْ تَكْتُبِنَّ الدَّرْسَ
Hai Nurah, Apakah kau sungguh sedang/akan menulis pelajaran ?
Asal bentuk Fi’il Mudhari’ تَكْتُبِنَّ adalah تَكْتُبِيْنَ
تَكْتُبِيْنَ + نْ + نَ
Huruf Nun pada Fi’il dibuang menjadi
تَكْتُبِيْ + نْ + نَ
Di sini terjadi bertemunya dua huruf sukun ( نْ + يْ), maka Huruf يْ sukun dibuang dan tanda Kasrah pada Huruf بِ sebagai petunjuk bahwa ada huruf ي (Mukhatabah) yang dibuang. Hasilnya menjadi تَكْتُبِنَّ
Cara meng’Irabnya seperti ini:
يَا نُوْرَة هَلْ تَكْتُبِنَّ الدَّرْسَ
تَكْتُبِنَّ : فِعْل مضارع مرفوع وعلامة رفعه النون المخدوفة، والياء المخاطبة المخدوفة لالتقاء الساكنين فاعل مبنى على السكون في محل الرفع، والنون حرف التوكيد مبنى على الفتح لا محل له من الإعراب
Lafadz تَكْتُبِنَّ Fi’il Mudhari, Marfu, tanda Rafa’nya Huruf Nun yang dibuang, dan Huruf Iya Mukhatabah yang dibuang karna bertemunya dua suku berada diposisi Rafa’ sebagai Fa’il, Nun Taukid Mabni Fathah tidak memiliki kedudukan dalam ‘Irab.
Tashrif Lughawi Fi’il Mudhari’ memakai Nun Taukid Khofifah
هُوَ يَكْتُبَنْ / هُمْ يَكْتُبُنْ / هِيَ تَكْتُبَنْ / أنتَ تَكْتُبَنَّ / أنتُمْ تَكْتُبُنْ / أنتِ تَكْتُبِنْ / أنَا أَكْتُبَنْ / نَحْنَ نَكْتُبَنْ
Fi’il Mudhari’ yang dimasuki Nun Taukid Khafifah hanya terdapat 8 bentuk.
Mari kita pisahkan mana yang termasuk Mu’rab dan Mabni dari ke 8 bentuk Fi’il Mudhari’ Nun Taukid Khafifah di atas.
a. Mabni Fathah
Terdapat lima bentuk yang tergolong Mabni Fathah yaitu
هُوَ يَكْتُبَنْ / هِيَ تَكْتُبَنْ / أنتَ تَكْتُبَنْ / أنَا أَكْتُبَنْ / نَحْنَ نَكْتُبَنْ
b. Mu’rab
Terdapat tiga bentuk yang tergolong Mu’rab yaitu
هُمْ يَكْتُبُنْ / أنتُمْ تَكْتُبُنْ / أنتِ تَكْتُبِنْ
Untuk contoh-contohnya bisa disamakan seperti fi’il mudhari yang dimasuki Nun Tsaqilah di atas, begitu juga dengan contoh ‘Irabnya.
Lebih lengkap Materi Nun Taukid berikut syarat dan ketentuanya, silahkan dibaca pada materi Tanda Fi’il
Kaidah ‘Irab Fi’il Mudhari’ di atas berlaku untuk Fi’il Shahih Akhir, adapun untuk Fi’il Mudhari’ Mu’tal Akhir ada sedikit perbedaan sebagai berikut:
Tanda Rafa:
- Dhammah Muqadarrah
- Menetapnya Huruf Nun (Fi’il lima)
هو يَرْمِي/هُمَا يَرْمِيَانِ/هُمْ يَرْمُونَ/هِيَ تَرْمِي/هُمَا تَرْمِيَانِ/هُنَّ يَرْمِينَ/أَنْتَ تَرْمِي/أَنْتُمَا تَرْمِيَانِ/أَنْتُمْ تَرْمُونَ/أَنْتِ تَرْمِينَ/أَنْتُمَا تَرْمِيَانِ/أَنْتُنَّ تَرْمِيْنَ/أَنَا أَرْمِي/نَحْنُ نَرْمِي
Tanda Nashab:
- Fathah Muqadarrah
- Membuang Huruf Nun (Fi’il Lima)
هو لَنْ يَرْمِي/هُمَا لَنْ يَرْمِيَا/هُمْ لَنْ يَرْمُوا/هِيَ لَنْ تَرْمِي/هُمَا لَنْ تَرْمِيَا /هُنَّ لَنْ يَرْمِيْنَ/أَنْتَ لَنْ تَرْمِي/أَنْتُمَا لَنْ تَرْمِيَا/أَنْتُمْ لَنْ تَرْمُوا/أَنْتِ لَنْ تَرْمِي/أَنْتُمَا لَنْ تَرْمِيَا/أَنْتُنَّ لَنْ تَرْمِيْنَ/أَنَا لَنْ أَرْمِي/نَحْنُ لَنْ نَرْمِي
Tanda Jazm:
- Membuang Huruf Ilat
- Membuang Huruf Nun (Fi’il Lima)
هو لَمْ يَرْمِ/هُمَا لَمْ يَرْمِيَا/هُمْ لَمْ يَرْمُوا/هِيَ لَمْ تَرْمِ/هُمَا لَمْ تَرْمِيَا /هُنَّ لَمْ يَرْمِيْنَ/أَنْتَ لَمْ تَرْمِ/أَنْتُمَا لَمْ تَرْمِيَا/أَنْتُمْ لَمْ تَرْمُوا/أَنْتِ لَمْ تَرْمِي/أَنْتُمَا لَمْ تَرْمِيَا/أَنْتُنَّ لَمْ تَرْمِيْنَ/أَنَا لَمْ أَرْمِ/نَحْنُ لَمْ نَرْمِ
Demikian sekilas Materi ‘Irab Fi’il Mudhari’, semoga bermanfaat. Wallahu’alam.
TMBA 07-09-2019
المراجع
التطبيق النحوي، عبده الراجحى
النحو الواضح، علي الجارم
شرح الكيلاني لتصريف العزي
Gimana penjelasanya nawasibul fiklul mudarai
Nawasikh ataupun ‘Amil yang biasa masuk pada Fi’il Mudhari dan merubah ‘irabnya adalah Amil Nawashib dan Amil Jawaziim.
Contoh Amil Nawashib Huruf لَنْ yang menashabkan Fi’il Mudhari’ dengan tanda nashabnya.
– Fathah (هو، أنتَ، هي، أنا ، نحن)
يَضْرِبُ -»»» لَنْ يَضْرِبَ
تَضْرِبُ -»»» لَنْ تَضْرِبَ
– Membuang Nun (هما، هم dan أنتما، أنتِ)
يَضْرِبَانِ -»»» لَنْ يَضْرِبَا
يَضْرِبُوْنَ -»»» لَنْ يَضْرِبُوا
– Mabni ( هُنَّ dan أنتُنَّ
يَضٔرِبْنَ -»»» لَنْ يَضٔرِبْنَ
تَضٔرِبْنَ -»»» لَنْ تَضٔرِبْنَ
_________
Untuk Amil Jawaziim juga sama seperti itu hanya akhirnya Sukun untuk هي، هو، أنتَ، أنا، نحن dan mmbuang Nun seperti diatas, Mabni juga seperti diatas.
[…] ||Baca juga artikel cara ‘irab Fi’il Madhi dan Fi’il Mudhari’ […]