Isim Tafdhil (اسم التفضيل)
اسم التفضيل hide
Definisi Isim Tafdhil (تعريف اسم التفضيل)
اسم مشتق من حروف الفعل الماضي الثلاثي على وزن أََفْعَل ليدل على أن شيئين اشتركا في صفة ، وزاد أحدهما على الآخر فيها
Isim Tafdhil adalah Isim yang terbentuk dari Fi’il Madhi Tsulasi menjadi berwazan َأََفْعَل untuk menunjukan arti lebih diantara dua.
Rukun Uslub Tafdhil (أركان التفضيل)
- Orang/sesuatu yang dilebihkan (المفضل)
- Isim Tafdhil (اسم التفضيل) sifat yang dipakai untuk melebihkan
- Orang/sesuatu yang kurang kelebihanya (المفضل عليه)
Contoh:
خَالِدٌ أَجْمَلُ مِنْ زَيْدٍ
خَالِدٌ : المفضّل
أَجْمَلُ : اسم التفضيل
زَيْدٍ : المفضّل عليه
Cara pembentukan Isim Tafhdil dari Fi’il Tsulasi
Berikut syaratnya:
أن يكونَ فعلاً ماضياً ثلاثياً
- Mesti dibentuk dari Fi’il Madhi Tsulasi
أن يكونَ فعلاً مُتَصَرِّفاً ، فلا يصاغان من الأفعالِ الجامدةِ مثل : لَيْسَ ، عسى ، نِعْمَ وبِئْسَ
- Mesti dibentuk dari Fi’il Mutasharif (bukan jamid) seprti Fi’il لَيْسَ ، عسى ، نِعْمَ وبِئْسَ
أن يكونَ معناه قابلاً للتفاوت ، فلا يُصاغان من : مات ، عمي ، غرق
- Mesti dibentuk dari Fi’il yang bisa melahirkan keragaman makna. Tidak seperti kata مات karna tdk bisa dilebihkan “Lebih mati”
أن يكون الفعلُ معلوماً ، غيرَ مجهولِ الفاعلِ
- Mesti dibentuk dari Fi’il Mabni Ma’lum (Aktif) bukan Majhul
أن يكون فعلاً تاماً ، غير ناقصٍ ، فلا يصاغان مباشرةً من كانَ وأخواتها
- Mesti dibentuk dari Fi’il Taam (sempurna) tidak seperti كان dan saudarinya.
ألّا تكون الصفةُ منه على وزنِ أفعلْ الذي مؤنثه فعلاء مثل : أحور – حوراء ، أخضر – خضراء
- Bukan dibentuk dari Fi’il yang sifat dari Fi’il tersebut berwazan أَفْعَلَ yang bentuk Muannatsnya berwazan فعلاء seperti :
أحور – حوراء ، أخضر – خضراء
Cara pembentukan Isim Tafhdil dari Tsulasi Majid dan Ruba’i
- Menggunakan bantuan kata أكثر، أشد، أعظم
- Ambil bentuk Mashdarnya dari Fi’il tersebut lalu nashabkan sebagai tamyiz
Contoh:
اِجْتَهَدَ – يَجْتَهِدُ
خَالِدٌ أَكْثَرُ اجْتِهَادًا مِنْ زَيْدٍ
Kholid lebih rajin dari pada zaid.
Perbedaan Isim Tafhdil Ma’rifat dengan ال dan Makrifat dengan Idhofat dan Nakirah
1. Ma’rifat dengan (ال)
- Mesti ada kesesuaian antara المفضل dan اسم التفضيل dari segi Mudzakkar, Muannats, Tastniyah dan Jamak.
- Almufadhal ‘Alaih (المفضل عليه) tidak disebutkan
Contoh:
التِّلمِيْذُ هو الأَفضلُ
التِّلْمِذَانِ هُمَا الأفضلاَنِ
التَّلاَمِيْذُ هم الأفاضلُ
التِّلْمِيْذَةُ هي الفُضْلَى
التلمذتَانِ هما الفُضْلَيَانِ
التلمذاتُ هُنَّ الفُضْلَيَاتُ
2. Ma’rifat dengan Idhofat
a. Idhofat kepada Isim Nakirah:
- Bentuk Isim Tafhdil mesti Mufrad, Mudzakar dan Nakirah
- Almufadhal ‘Alaih (المفضّل عليه) mesti sesuai dengan (المفضّل) dari segi jumlah dan jenis mudzakar muannatsnya.
Contoh:
هذا الكتابُ أثمنُ كتابٍ
ِهذان الكتابان أثمنُ كِتَابَيْن
هذه الطالبةُ أفضلُ طالبةٍ
ِهاتان الطالبَتَانِ أفضلُ طَالِبَتَيْن
ٍهؤلاء الطالباتُ أفضلُ طالبات
b. Idhofat kepada Isim Makrifat:
- Bentuk Isim Tafhdil boleh Mufrad, Mudzakar dan Nakirah.
- Bentuk Isim Tafdhil boleh sesuai dengan Almufadhal ‘Alaih ( المفضّل عليه) dari segi Mufrad, Tastniyah dan Jamak.
Contoh:
ِهو أَفْضَلُ الطُّلَاب
هما أَفْضَلُ الطلاب / هما أفضلا الطلاب
هم أَفْضَلُ الطلاب / هم أفاضل الطلاب
هن أَفْضَلُ الطالبات / هن فضليات الطالبات
3. Nakirah (Tidak Makrifat dengan ال dan Idhofat)
- Bentuk Isim Tafhdil mesti Mufrad, Mudzakar dan Nakirah
- Almufadhal ‘Alaih (المفضّل عليه) mesti Majrur dengan Huruf Jar (ْمِن)
Contoh:
ٍمحمد أَفْضَلُ مِنْ خالد
الصدق أَفْضَلُ مِنْ الكذب
نُوْرَة أجملُ من خديجة
Catatan: Dalam keadaan tertentu kadang huruf Jar من dan المفضّل عليه dibuang jika makna yang dimaksud sudah tersirat.
Contoh:
والآخرة خير وأبقى
(والآخرة خير من الدنيل وأبقى )
Contoh ‘Irab Isim Tafhdil:
خالد أكثر اجتهادا من زيدٍ
خالد : مبتدأ مرفوع بالضمة الظاهرة في آخره
أكثر : خبر مرفوع بالضمة الظاهرة في آخره
اجتهادا : تمييز منصوب
من زيدٍ : جار ومجرور
Baca Juga Isim-Isim Muystaq Lainya /Sifat Musyabahah / Isim Alat / Isim Zaman dan Makan
Walahu’alam